Amaçlar:
·
Sonradan kazanılmış özürlülüğün kısa ve uzun dönemdeki geniş sonuçlarını
açıklamak
·
Birey, aile, ve arkadaşlıklarda psikososyal fonksiyonların belirli konuları
üzerinde özürlülüğün etkisi hakkında bilinci arttırmak.
·
özürlülüğün akıl psikolojik sağlık sorunları arasındaki ilişki hakkında bilinci
arttırmak.
·
Psikososyal fonksiyonlarla bağlantılı belli konular hakkında belirli
stratejiler öne sürmek
·
Özürlülüğün soso ekonomik görüntüsünü açıklamak
·
Bu çalışmadan beklentimiz
·
Amaç: hastalığın istenmeyen sonuçlarında tersiyer engellemeyi geliştirmek-
sakatlıkların ilerlemesini ve başka özürlülüklere yol açmasını engellemek
– psikolojik rehabilitasyon prensipleri ve çalışmalarını kullanmak
·
Bu çalışmadan beklentimiz
·
Bunları başarmak için
·
Özürlülüğe uyum sağlama reaksiyonları hakkındaki düşüncelerinizi
geliştirmek – bazıları nasıl ve neden başa çıkabilirken bazıları çıkamaz
·
2. Daha yararlı uyum sağlama teknikleri öneren
psikososyal müdahale aracılığıyla, uyum sağlama anlayışını geliştirecek farklı
seçenekler sunma – bireyler, aile, arkadaşlar terapistler ve toplum uyum
sağlama ve başa çıkma için neler yapabilir
·
Öğrenilecek sonuçalar
·
İnsanların özürlülüğe kısa ve uzun vadede nasıl tepki verdiklerini daha iyi
anlayabileceksiniz
·
2. İnsanların psikososyal sorunları teşhis etmesi konusunda yardım
olarak daha iyi önerilerde bulunabileceksiniz
·
Bir grup oluşturun…
·
Grubunuzla bazı kişisel bilgileri, rüyalarınızı ve isteklerinizi paylaşın.
Kariyerinize, ailenize, ilişkilerinize, eğitiminize, hobilerinize ve gördüğünüz
yerlere vb. atıf yapabilirsiniz.
·
Gruplarda engeller gelişigüzel olmalı..
·
Kazanılmış sakatlığınızla ilgili olarak şu anki hayatınızı açıklayın.
Rüyalarınız ve istekleriniz nasıl değişti?
·
Küçük ve büyük gruplarda tartışın
·
Giriş
·
Hedef 1: özürlülüğün genel sorunlarını gözden geçirmek
·
Sonradan kazanılmış özürlülüğün tanımı
·
Çeşitleri
·
Nasıl kazanıldıkları
·
Değişim alanları – daha büyük konular
·
Psikososyal rehabilitasyon için bir akılcı sebepler oluşturmak
·
Sonradan kazanılmış özürlülükler…
·
“ Kişinin bir hastalık veya kaza sonrası edindiği, devam eden veya sürekli bir
durum…
·
“Bu durum sürekli olabilir, sadece başlangıçta bir değişim gerektirebilir veya
zamanla kişiyi zayıflatan bir şekilde olabilir
·
Özürlülük türleri
·
Entelektüel veya Öğrenme
·
Tıbbi
·
Fiziki
·
Psikiyatrik
·
Nörolojik
·
İletişimsel
·
özürlülük - Etki seviyeleri
·
Özürlülüğe farklı uyum sorunları
·
Fiziki- engelliğin fonksiyonel yönleriyle başetmekte zorluk, basit fiziki
fonksiyonlarda kayıp, acı, sağlık durumunda değişiklik
·
Sosyal – Zevk alınan aktiviteleri kaybetmekle ilgili zorluklar, kimlik, başarı,
yeni birilerini bulmak, değişen ilişkilerle baştetmede zorluk: aile,arkadaşlar,
partnerler, yalnızlık ve izolasyon
·
Mesleki – eğtimle ilgil ve kariyer planlarıyla ilgili veya yeni iş bulmada
yaşanan zorluklar
·
Duygusal: - yüksek derecede inkar, kaygı, üzüntü, depresyon, personele karşı
öfke
·
Motivasyon – terapistle uyum sorunları – kişisel yönetim ve teşvik sorunları
·
Kişisel Konseptler: değişen vücut şeklini kabulde zorluklar, özgüven,
yeterlilik seviyesi
·
Ruhsal-Varlıksal: Hayati bir anlamdan ve sebepten uzaklaşma,sakatlık
kaldırılamaz bir yük olabilir, bilindik kaynaklar tehdit edildiğinde veya
yokolduğunda “neden devam edeyim?” sorusu sorulabilir.
·
özürlülüğün Psikososyal etkileri neden bu kadar önemlidir?
·
Özürlülüklerde yüksek oranda gelişen psikososyal stres; genelde katlanılamaz,
yüksek oranda yıkıcı değişimler etrafında gelişir.
·
özürlülük yaşayan insanlara
bakan, onlarla çalışan veya yaşayan insanlarda bu stres ve bunun getirdiği
sosyal değişim hakkında paylaşılan bir kaygı vardır.
·
Fakat psikososyal uyum problemi
yaşayan hastalar hasta bakıcıları genelde yanlış anlaşıldığı için strese sebep
olabilir, bu sebeple bakımları kötüleşebilir- bu da rehabilitasyonla ilgili
büyük tatminsizliklere yol açar.
·
Stres, işyerindeki, ilişkilerdeki, keyif alanlarındaki, sosyal aktivitelerdeki
etkiler üzerine yenilerini etkiler bu da sağlık durumunu etkiler ve hasta
bundan zarar görür. Bu bir kısırdöngü yaratır.
·
Bakılmayan psikososyal uyum sorunları kişinin kendi bakımını ve fiziki rehabilitasyonu
etkiler. Rehabilitasyonda en büyük engellerden biridir!
·
Bakımı yapılmazsa, psikolojik ve sosyal etkiler genelde kötüleşir. Masraflar
hem duygusal hem finansal olarak artar. ör. Tekrarlayan sağlık servisi
kullanımı
·
Uyum Sağlamak
·
Hedef 2: özürlülüğün Psikososyal fonksiyonlara etkisinin birey, aile,
arkadaşlıklar etrafında bilincinin arttırılması
·
Özürlülüğe , ilk başta ve devam eden duygusal reaksiyonlar
·
İlk reaksiyonlar
·
özürlülüğe ilk tepki genelde kaygı ve depresif duygu halinin bir karışımıdır
·
Kaygı ve değişimle başedebilmekle ilgili belirsizlikler. Genelde ilk başlarda
yüksek biçimde görülür ve kısa patlamalar şeklindedir. Tanı şok ve inkara sebep
olabilir.
·
İnkar ve diğer başa çıkma taktikleri ilk baştaki şoku atlatmada yararlı
olabilir
·
Fakat bunun fazlası, fiziki ve psikolojik sağlığı etkiler. Mesela, sağlık
sorunlarını engelleyen veya düzelmeye yarayacak bilgileri umursamamak -
kullanmamak.
·
İlk reaksiyonlar
·
Depresif hal: bazıları tanıdan kısa bir süre sonra çıkış yaptığını söyler.
·
Diğerleri, sakatlığın boyutunu tam kavradığında ve bir çok can sıkıcı
deneyimden sonra olduğunu söyler. Tam olarak ortaya çıkması bir seneyi
bulabilir.
·
Genelde kısa dönem süren kaygıların aksine, sakatlıklarda duygusal sorunlar,
bir seneden fazla süren uzun dönemli sorunlar olabilir. Fakat bazıları,
umutsuzluk ve kabul arasında giden, iki ay ve aylar arasında değişen bir
döngüden de söz ediyor.
·
Sonradan kazanılan özürlülüğe verilen yaygın duygusal tepkiler
·
Kafa karışıklığı, inkar, inanmamak
·
Kaygı, kontrolü kaybetme korkusu
·
Panik
·
Yetersizlik, küçük düşme
·
Öfke, asabiyet, kin
·
Üzgünlük, ağlamak
·
Suçluluk duygusu
·
Umutsuzluk, keder, yeise kapılmak
·
Organize olamamak
·
Yorgunluk, uyuşukluk
·
İlgi kaybı
·
Kendi içine çekilme
·
Yalnızlık, izolasyon, terkedilmişlik
·
Sonradan kazanılan özürlülüğe verilen yaygın duygusal tepkiler
·
Kafa karışıklığı, inkar, inanmamak
·
Kaygı, kontrolü kaybetme korkusu
·
Panik
·
Yetersizlik, küçük düşme
·
Öfke, asabiyet, kin
·
Üzgünlük, ağlamak
·
Suçluluk duygusu
§ Umutsuzluk, keder, yeise
kapılmak
·
Organize olamamak
·
Yorgunluk, uyuşukluk
·
İlgi kaybı
·
Kendi içine çekilme
·
Yalnızlık, izolasyon, terkedilmişlik
·
Uyum Sağlamak
·
Kim Başa Çıkar?
Kronik hastalıklar karşısında
başa çıkan insanların stratejileri
·
Uzaklaşmak- stresli durumlardan soyutlamak (“Beni sıkmasına izin vermedim.
Bunun hakkında çok düşünmeyi reddettim.”)
·
Pozitif Odak – Durumdan pozitif bir görüş açısı kazanmaya çalışma, bir anlam
bulmak. Örn. Kişisel gelişim (“Bu deneyim sonrasında çok daha iyi bir şekilde
yoluma devam ediyorum.”)
·
Kim Başa Çıkar?
Kronik hastalıklar karşısında
başa çıkan insanların stratejileri
·
Sosyal Destek Aramak – Bunun için gerekli beceriler, desteğe ulaşım ve gerekli
cesareti almak. (“Rehabilitasyondaki insanlar konuşacak birini bulmama yardım
etti, böylece kendi durumum hakkında daha fazla bilgim oldu.”)
·
Eğer insanları dışlamayan, aileyle, arkadaşlarla ve kurumlarla bağlantı kuracak
şekilde yapılırsa; kişilerin daha çok yaşamasına, daha olumlu değişimlere,
sağlıklarının iyileşmesine (örn. Gereken rutin tıbbi kontrolleri düzenli
yapmak) ve sağlık servislerinden gerektiği biçimde yararlanmaya yardımcı
olabilir.
·
Kim Başa Çıkar?
Kronik hastalıklar karşısında
başa çıkan insanların stratejileri
·
İnkar ilk başlarda çok kullanılır.
·
Problem çözmeye odaklanmak (“ Durumun spesifik etkileriyle baş edebilmek için
başkaları ne yapıyor ve ben ne yapabilirim bulacağım”) bu odak, sorunun
iyileşebilir kısımlarını düzeltebilir ama…
·
Sorunun değişmek yönleri için duygu odaklı baş etme teknikleri (örn. Rahatlama
stratejileri)
·
Yani, daha esnek bir baş etme stratejisi – “değiştirebildiklerimi değiştirmeye
çalışıp, değiştiremeyeceklerimi kabul etmek”
·
Kim Başa Çıkar?
Kronik hastalıklar karşısında
başa çıkan insanların stratejileri
·
Doktorların, terapistlerin ve bakıcıların eforlarını tamamlayan bir “kişisel
bakım” görüşüne açıklık:
o “Bunun olması benim
suçum değil. Benim dışımdaki faktörleri bu hastalığa sebep oldu fakat
rehabilitasyon ve bakımım ne kadar zor olsa da bu konuda benim de sorumluklarım
var. Bu hastalığın etkileri üzerinde bazı kontrol mekanizmalarım olabilir” gibi
yapıcı şemalar.
·
Kim başa çıkamaz?
Hastanızın başa çıkamadığını
gösteren uyarılar:
·
Bir çok “kaçış fantazisi” veya hüsnükuruntu. Örn. “Keşke bu durum devam
etmese.”
·
Kaçış çabaları – aşırı yemek, aşırı içmek, çok sigara içmek, aşırı ilaç
kullanımı
·
Fazlasıyla kendinde kusur aramak, çaresizlik, başkalarını suçlamak ve öfke
·
Kim başa çıkamaz?
Hastanızın başa çıkamadığını
gösteren uyarılar:
·
Hayat tarzını değiştirerek aktif kabulun tersine Pasif kabul, hastalığı
unutmak, hastalık hakkında kaderci düşünce, diğerlerinden soyutlanmak, örn.
Doktorları, eczacıları, terapistleri dünyanın merkezine oturtmak.
·
Uyum problemleri arttıkça, toplumdaki destek ağlarına ulaşmakta sorun çekmek.
·
Yararsız şemalar. Örn. Sağlık hakkında “acı yoksa sorun da yoktur”,
“tansiyonumu ölçtürmeme gerek yok”.
·
Beyin Zedelenmesi geçiren birine aile üyelerinin tepkilerinin aşamaları(Lezak,
1980)
·
Özürlülük öncesi zayıf uyum sağlamaya yönelik ampirik öngörüler
·
Önceki tedavilerde başarısızlıklar
·
Psikopatoloji ve kişilik bozuklukları
·
Bağımlılık özellikleri
·
Depresyon
·
Duygusal gelişimdeki sorunlar
·
Özürlülük öncesi zayıf uyum sağlamaya yönelik ampirik öngörüler
·
Sağlığa karşı hastalıklara yatkınlık
·
Önemli ilişkilerin sosyal desteğinin olmaması
·
Öfke veya kızgınlık
·
Kaybetme korkusu
·
Keni kendine yeterlilik ve özgüven kaybı
·
Kontrol mekanizmasının kişinin dışında gelişmesi
·
Acıdan korkmak
·
Psikolojik uyumu etkileyen diğer faktörler
·
Acı
·
İlaçlar
·
İzolasyon
·
Sıkıntı
·
Tıbbi komplikasyonlar ve vücut görüntüsü
·
Bilişsel sorunlar
·
Aile/Arkadaş/Sosyal destek
·
Görünen-görünmeyen sakatlık farkları
·
Sonradan kazanılan özürlülüğün psikolojik sonuçları
·
Keder - Depresyon
·
Klinik depresyon, uyum episodunun zaruri bir parçası değil.
·
Keder ve hüzün zamanla geçer ve bu genelde sakatlığa odaklıdır (örn. Kaybedilen
bir uzuv) fakat sonradan kazanılan sakatlıklarda hastalar hüzün ve kabul ediş
arasında bir döngüden bahsederler.
·
Depresyon genelde özeleştirel bir odak eşliğinde, değersizlik, umutsuzluk ve
diğer insanlardan izolasyonu getirir.
·
Depresif bir kişi çok ciddi stres altındadır ve baş etmiyordur.
·
Keder evreleri
·
Birçok özürlülükte keder ve üzüntü karakteristikleri, evreleri ve
bileşenleri kronik ve tekrarlayan şeyler olarak görülmelidir. Bunlar zamana
bağlı değildir ve lineer bir şekilde ilerlemez.
·
Eğer keder basitçe, sonunda bitecek geçici şeyler olarak algılanırsa herkes
için riskli beklentiler oluşturabilir. Kederin bitmemesi, kişileri ‘uyuma’ ve
‘kabul edilemezi kabul etmeye’ zorlayabilir.
·
Bu yüzden bunları temel bir rehber olarak görün
(detaylar için kitapçığa bakın)
o Kaçınma
o Yüzleşme
o Yeniden düzenlemek
·
Alışmak
·
Sonradan kazanılan özürlülükle ilişkili akıl sağlığı sorunları
·
Depresyon
·
Anksiyete (Travma sonrası stres bozukluğu dahil)
·
Uyum bozukluğu
·
Madde kullanımı
·
Sorunların inkarı (anasognosia/anosodiaphoria)
·
Sosyal kopukluk & motivasyon eksikliği
·
Davranış bozuklukları
·
İntihar için risk faktörleri
·
Depresyon
·
Sinir ve öfke
·
Hastalık boyunca alkol ve uyuşturucu madde sorunları
·
Sakatlık öncesi psikiyatrik sorunlar
·
Geçmiş intihar denemeleri
·
Erkekler
·
Kronik sancılar
·
Birden çok tıbbi sorunlar
·
İzolasyon
·
Şizofreni
·
Umutsuzluk gösteren ifadeler
·
Aile parçalanmaları
·
Yönetim
·
Eğer bir insan intiharla ilgili fikirler belirtiyor ise kişinin o anki güvenliğinden
emin olun.
·
Eğer kişinin can güvenliği risk teşkil ediyorsa acil psikiyatrik danışmanlık
servisinden faydalanın
·
Uygun bakım koşullarını belirleyin
·
Depresyon, acı, madde kullanımı vb.. altta yatan sebepleri tedavi edin.
·
Yönetim
·
Mümkün olduğu yerlerde aile ve arkadaşları soruna dahil edin.
·
Kişinin düzenli olarak gözlemlenmesi önemlidir
·
Kişi personel tarafından aktif bir biçimde dinlenmelidir
·
Duyguların ifadesini ve aktif bir başa çıkmayı destekleyin
·
Kişi depresif haldeyken sağlık gereksinimlerinin sürdürülmesine yardım edin.
(örn. Hijyen, tuvalet ihtiyacı, beslenme)
·
Akut stres tepkilerinin yönetmek
·
İnceleme için Doktor-Psikolog veya Psikiyatra götürülmesi
·
Tepkilerin normalleştirilmesi
·
Kişinin konuşmasını destekleyin
·
Zaman
·
Sosyal destek
·
Depresyon yönetimi
·
İnceleme için Doktor-Psikolog veya Psikiyatra götürülmesi
·
Kişiye özel bakım planı
·
Ruhsal bozukluk yüzünden kişilere karşı oluşan önyargı ve genellemelerden
haberdar olun.
·
İntihar yönetimi
·
O an, kişinin acil güvenliğini sağlayın
·
Gerekirse psikiyatrik danışmanlık
·
Diğer kişileri gerekirse duruma dahil edin (aile/arkadaşlar)
·
Aktif dinleme becerilerini kullanın
·
Duyguları ve aktif başa çıkma yeteneklerini destekleyin
·
Travma sonrası stres bozukluğu yönetimi
·
İnceleme için Doktor-Psikolog veya Psikiyatra götürülmesi
·
Bu konuda tedaviler daha detaylı ve uzmanlaşmıştır.
·
Uyum sorunu yönetimi
·
Destek çıkan bir ilişki önerin
·
Negatif düşüncelerin kontrolünü destekleyin
·
Problem çözmede yardım edin ve destek verin
·
Pozitif aktiviteleri destekleyin
·
Sağlığı korumakta destekleyici ve yol gösterici olun.
·
Psikososyal müdahale stratejileri
·
Sizin profesyonel ve kişisel katkınız
·
Yani, kronik hastalık ve sakatlıklarda, sorun sadece hastalık (biyomedikal
taraflar) değil. Ayrıca, başa çıkmakla ilgili baskı.
·
Derecesi şiddetine ve sayısına bağlı olmakla beraber, her kronik hasta ve
sakat, psikolojik ve sosyal sorunlardan etkilenir.
·
Sizin profesyonel ve kişisel katkınız
·
Hastaların psikososyal ihtiyaçlarını karşılamalarına nasıl yardımcı olabiliriz?
·
3 Seviye:
·
Sizin profesyonel ve kişisel katkınız
·
Kişinin kendini yönetmesini desteklemek ve yardım etmek
·
Belli psikolojik stratejilerin durumu ve bağlantılı sorunları hafiflettiği
görülmüştür.
·
Sizin profesyonel ve kişisel katkınız
·
Profesyonel katkılar hastanın psikolojik durumunu ciddi biçimde düzeltebilir:
·
Hastanın kontrol duygusu ve güveni fizik terapi, egzersiz, konuşma terapisi,
mesleki terapi ve ilaç sayesinde yükselebilir.
·
Sizin profesyonel ve kişisel katkınız
·
Hastalar, grup çalışması sayesinde profesyonel bir takım içerisinde, birincil
sağlık çalışanı doktorlar, hemşireler ve bakıcıların dikkatinden, ilgisinden
yararlanır.
·
Uygun uzmanların onlarla farklı kaygılarını konuşup yönetebilmesini hastalar
takdir eder.
·
Hasta ve ailelerin ilk olarak uyum sağlaması gereken konu özürlülük
hakkında doğru bilgi verilmesi, teşhis ve tanının doğru yapılması. Bu, önemli
ölçüde kaygıyı azaltıp, umut yaratarak hastalığın gidişhatını belirlemede
yardımcı olur.
·
Hedef belirlemede destek: örn. Sözlü veya görsel olarak gelişme hakkında
geribildirim vermek önemlidir çünkü hastalar genelde bunun farkına varmaz.
·
Kişisel destek de hastaların psikolojik durumunu oldukça iyileştirebilir.
·
Hastalar bazı uzmanlarla daha iyi yol kat ettiklerini söylüyorlar:
·
“Genel olarak empati kurabilen, işlerin hasta için ne kadar zor olduğu hakkında
iletişimi güçlü”
·
“beni yargılamadan sorularımı dinlemeye ve cevaplamayı isteyen- hastalığım
hakkında daha bilgili ve bilinçli olmamı sağlayan”
·
Sizin profesyonel ve kişisel katkınız
·
“Beni sadece bir hasta olarak değil bütünüyle bir insan olarak görebilen. Beni
sadece kendi uzmanlık alanının konusu olarak görmeyen.”
·
” “hastalığımla ilgili yaygın sorunlarda benimle konuşan yani ‘bu hastalık
yapabildiklerini düşündüğün şeyleri etkileyebilir bu da özgüvenini
değiştirebilir. Bu konuda ne yapmayı düşünüyorsun?’ diye sorabilen”
·
Sizin profesyonel ve kişisel katkınız
·
“cinsellik, kızgınlık gibi benim konuşmaktan çekindiğim, biraz da inkar ettiğim
konuları konuşabilen”
·
“yeni teşhis konulmuş hastalara terapi ve tedaviler sayesinde umut veren.
Pozitif bir tutumda olmanın önemini bilen”
·
Sizin profesyonel ve kişisel katkınız
·
“aile, partner, arkadaşlar veya patron tarafından gösterilen ilgi ve desteği
soran”
·
“ zamanı veya uzmanlığı olmadığında, ‘yeteri kadar mücadele etmiyorsun’ vurgusu
yapmadan psikiyatr, psikolog gibi diğer uzmanlara yönlendiren”
·
Sizin profesyonel ve kişisel katkınız
·
Yönlendirme şekilleri –
·
Spesifik sağlık sorunu olan hastalar doktorlar, yerel kurumlar ve ulusal
kurumlardan belli bir sorun hakkında gerekli bilgiyi alabilirç
·
Gruplar tarafından oluşturulan yararlı yönlendirme durumları
·
Psikososyal müdahale stratejileri
·
Kişinin kendini yönetmesini desteklemek ve yardım etmek.
·
Uzman yardımına ek olarak kendi kendine bakan hastalar durumlarıyla çok daha
iyi başa çıkar.
·
Acı, duygusal sorunlar gibi öznel deneyimler daha düşüktür.
·
Kişinin kendini yönetmesini desteklemek ve yardım etmek.
·
Kendi kendine bakma ve yönetme becerilerinden bazıları:
·
Kişisel eğitim. Durum hakkında olabildiğince fazla bilgi edinmek. Acıyı kontrol
etme ve anlama konusunda bir ‘uzman’ olmak. Örn. Uygun ilaçları ve kullanımı
bilmek.
·
Kendi iç kontrol mekanizmalarını oluşturmak. Açık ve deneysel bir şekilde :
‘Kendimi kontrol ediyorum. Ne acı ne de doktorlar beni kontrol etmiyor’….
·
Baş etme, kendi kendine bakma becerilerini genişletmek: rahatlamayı (fiziki,
ruhi, davranışsal) aktif bir yaşamla dengede tutmak, (↑ hız + ↑ hareket + ↑ iş)
·
Kişinin kendini yönetmesini desteklemek ve yardım etmek.
·
Birdahaki slayt, grafiksel olarak kendi kendini yönetmenin önemli alanlarını
gösteriyor.
·
yüksek seviyedeki yönetimler, daha düşük seviyelerde sorun varsa az etkili
olmaya meyilli.
·
Psikolojik Yaklaşımlar
·
İdeal olarak, müdahale programları, disiplinlerarası bir takım tarafından
yapılır – doktorlar ve hemşireler: konuşma uzmanları, mesleki terapistler,
toplum uzmanları, mesleki danışmanlar ve psikologlar.
·
Psikolojik katkılar, daha çok psikososyal etkileri daha önceki müdahalelerin
deneyimiyle, danışmanlık teknkileri, davranışsal ve bilişsel ilkeler sayesinde
düzeltmeye odaklanır (örn. Katılımı arttırmak, duygulara odaklı stratejiler)
·
Belirli psikolojik stratejiler
·
Bütün iyi psikolojik müdahaleler bütün önemli değişkenlerin analiziyle başlar
(kronik durumların tedavisinde en önemli adım!) örn.davranışsal veya
fonksiyonel analiz
·
Birçok psikososyal adaptasyon ölçümü vardır fakat bunlardan rehabilitasyonda
çok yararlanılmamaktadır.
·
Belirli psikolojik stratejiler
·
Anksiyeteyle başa çıkmak (örn. Kaygı stratejileri- felaket ölçümleri, uyarıcı
kontrol teknikleri, problem çözme vb.)
·
Hastalık semptomlarıyla başa çıkma stratejileri örn. Uyku döngüsü terapisi
·
Duygusal sorunlar ve özgüven eksikliğiyle başa çıkmak için, ustalık gerektiren
veya keyfi aktivitelerini günde en az bir kere yapmak. (aktivite
programlama/keyifli olaylar kitapçığına bakınız)
·
Belirli psikolojik stratejiler
·
davranışsal sözleşmeler, +’mıştım ve –’mıştım, sosyal davranışlar için
kuvvetlendirmeler. (kitapçığa bakınız)
·
Çevresel ipuçları – hatırlatıcıları ve teşvikleri kullanmak
·
Hastanın kendine dikkat etmesi ve kendine bakması + ödüller. Örn.diyabete göre
hareket etme
·
Hastada depresyon ve diğer duygusal bozukluklara yol açabilecek bozukluklar
için bilişsel terapisi
·
Stres yönetimi (genellikle grup çerçevesi içinde) özellikle, stres tarafından
iyice kötüleşen durumlar için örn. Epilepsi, acı, solunum, beslenme, kas ve
iskelet durumlar için.
·
Aile ve arkadaşlarla sosyal destek oturumları :liderler tarafından aktif
dinleme becerileri
·
‘İfşa terapisi’: En stresli travmatik hayat deneyimini yazmak, söylemek
·
Doğrusal olmayan, hasta-odaklı grup terapisi
·
Doğru bilgi (birçok kaygı yanlış bilgiden kaynaklanır)
·
Acıyla başa çıkma becerileri
o Kas gevşetme,
izometrik gevşeme
o EMG ve Termal
biofeedbak + otojenik eğitim
o Hypnosedation (e.g.
in burns rx)
o Rehberli tasvir
örn. Semptomların kontrolü için
·
Dikkati yeniden odaklama (uyaran vücut dışında, aktivite odaklı)
·
Ayrışma (kendi kendine hipnoz/meditasyon. Özellikle meditasyon tekrar eden
depresyon için yararlıdır)
·
Kişinin kendini ödüllendirmesi aracılığıyla kendini cesaretlendirmesi
·
İş arkadaşları, sağlık çalışanları, bakıcılarla iletişimi geliştirmek için
İletişim becerileri/kendine güven eğitimleri
·
Spesifik Psikolojik stratejiler
·
Kendine yararı (umutsuzluğun tersi) arttırmak ve iyimserliği ‘öğrenme
·
Aktivitelerin hız denetimi için ilkeler ve prensiplerin öğretimi (Acı
yönetimi konusunda bu ve diğer psikolojik yaklaşımları görmek için kitapçığa
bakın)
·
Gereken hareketliliği arttırmak: davranışsal irade ve takviyeler sayesinde,
yürümek, yüzmek, fizyo egzersiz,
·
Spesifik Psikolojik Stratejiler
·
Partnerleri olumlu acı durumları konusunda eğitmek (örn.masaj) ve olumsuzları
gözardı etmek (örn.inlemek, yakınmak)
·
Davranışsal kazanımların korunması için hastalığın nüksetmesi durumunun
önlenmesi. Örn. Tedavi kazanımlarının korunması için gruplar
·
KULLANILAN ÖZDEYİŞLER
·
~ Sabırla değişin, düzelin ve iyileşin.
-
Thomas Hardy
·
~İnsanın durumunu düşünün biri kötümser olmalıdır ama insan onuruyla bağdaşan
tek ruhsal durum iyimserliktir
-
Coleridge
·
~ Sesini duyurmak çok derin bir iyileşmedir. - Moshe Lang
·
~ Elbette kelimeler, insanlar tarafından kullanılan en güçlü ilaçtır . - Rudyard
Kipling
·
~ Yalnızlık bir dost arayışı değil şefkat arayışıdır.
-
Marilyn French
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder