PSİKOTERAPİST - DANIŞAN İLİŞKİSİ

 

      İLK KARŞILAŞMA -TANIŞMA ANI

•        Hastanın kişiliği

(öncelikli terapötik odak)

•         Terapistin kişiliği

  (Öncelikli terapötik araç)

•         Etkileşim

- Psikoterapi matrisi

•         Terapist

•      samimi ve içten bir ilgi gösterir:

     Pozisyondan, görünüşten, ünvandan, klinik deneyimden, eğitimden, teknik ve teorik bilgiden daha önemlidir

•         Profesyonel ilişki içerisinde yakın ve detaylı dikkat gerektirir

•         Terapistin hastaya tavrı

•         Yoldaş bir insan

•         Anlamak ve tarif etmekten daha karışık

•         Hasta terapiste profesyonel becerisini arttırmasında ve bilgilerini geliştirmesinde bir potansiyel sunar

•         Becerikli ve duyarlı terapist – aşağılamanın olmaması, saygı ve özen

•         İlk Karşılaşma

•         Klinik beceriye güven

•         Sürecin parçası olan şaşkınlığı tolerans

•         Kendi çatışma ve ihtiyaçlarından kurtulmak

•         Hastalığa karşı tutum

•         Hastalığın ızdıraplarına karşı duyarlılık

•         Hem hasta hem kendisindeki yoğun duyguları tanımlamak ve bunlarla yüzleşme becerisi

•         Doğası gereği olan yardım etme duygusu

•         Duyguların ince detaylarının farkındalığı

•         Sıcak bir biçimde ilişki kurabilme yeteneği

•         Kendine ve diğerlerine saygı

•         İnsan hayatına değer, hayat felsefesinin tam olarak bu olması

•         Terapistin Davranış Normları

•         El Sıkışma

–       Kişisel sıcaklık ve saygı

–       Gerilimi azaltma

–       Güven verme

–       Terapisti daha “insani” gösterme

•         Saygın bir ziyaretteymiş gibi saygılı ve sıcak

–       Kendini tanıtması, yardım teklifi, ziyaretçiyi güvende ve rahat hissetmesi için acıyı dindirmesi, ziyaretçinin titrine saygı, rahat olmaya çaba, tutarlı, sıcak, duyarlı

•         Terapistin Duygusal Kaynakları ve Davranış Normları

•         Etkin bir terapist-hasta ilişkisi oluşturma kapasitesi

•         Sosyal ilişkilerde de aynı düzeyi koruma

•         Normal sosyal ilişkiden daha düşünceli

       Hasta - stresli, kafası karışık, endişeli, utangaç, küçük düşürülmüş

•         Profesyonel vs. Sosyal İlişkiler

İlişki tamamen hastanın yararına olmalı.

–       Sınırlı fakat spontane

–       Sadece hastanın ihtiyaçlarına odaklı

–       Nesnellik

–       Duyarlılık

–       İlişkide sınırlar – düş kırıklığı

–       Sıcaklık ve kibarlık: arkadaşık?

•         Direnç ve Terapötik ittifak konsepti

•         Direnç

–       açık ve kapalı bir şekilde, etkileri hafifletme uğraşına karşı çıkmak

•         Terapötik ittifak

–       Bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde terapistin yardım etme uğraşına destek olma arzusu

–       Rasyonel, nörotik olmayan kısım

•         Direncin Tezahürü

Klinik tezahür:

Terapiste bakmaktan kaçınma, sandalyede “saklanma”, hareket etmeme veya gereksiz hareket etme, diyecek bir şeyinin olmaması, isteklerin yok olması, tartışmayı reddetme, jargon, ahmak veya cahil rolüne bürünmek, her yorumu otomatik bir şekilde reddetmek, dalga geçmek, aşırı itaat, yardım hakkında umutsuzluk, terapist hakkında konuşmaya çalışmak, cazibeci veya ayartıcı davranmak, susmak veya kekelemek, aşırı düşmanlık ve işbirliğine karşı, bir-iki kelimelik cevaplar

•         Direnç

–       Gerilim ve kaygı

•         Bu ilişkide stres kalıtsaldır

•         Bilinçdışı durumlar

•         Öznel deneyim

–       Azaltmak için adımlar

•         Gizlilik ve güven konusu

•         İletişimi arttırmak

•         İlk teati:

    

•         Hastadaki engeller

–       Psikiyatrik hizmet hakkında yanlış düşünceler

•         Bilgi aktarımı - Gizlilik

•         Kendi rızası dışında “beyninin yıkanacağı” – doğrudan güven ve hedeflerin belirlenmesi

–       Hastalığın ikincil getirisi

–       Yönü değişmiş motivasyon

•         Birinci görev – Motivasyonu ebeveynden hastaya devretmek

–       Psikolojik savunma

•         Anlamlı konulardan kaçınmak için entellektüelleştirme

•         Terapistteki engeller

•         Terapistin yapmacık tavırları

–       Kıyafeti ve konuşması hakkında aşırı dikkatli

–       Sempatik bir şekilde dinlemekten yoksun

–       Duyarsız yorumlar

–       Erken zamanlarda güven aşılama

–       Yargılayıcı ses tonu ve konuşma

–       Büyüklük taslayan bir hava yaratma

•         Terapistteki engeller

•         Terapistin kendi içindeki kaygılar

•         Hastanın hikayesini anlatmasına engel olmak ve terapistin dinleme yeteneği

•         Kör nokta – terapistin kendi içinde paralel gelişen çözülmemiş çatışmalar

•         Profesyonel güvensizlik, sezgisel beceri, klinik beceride özgüven -  hastanın eleştirilerini ve düşmanlığını tolere etmenin zorluğu

•         Kaygıyla “başa çıkma”

•         Fazla konuşmak

•         Aşırı sessiz hale gelmek

•         Terapistteki engeller

–       Yorgunluk

•         Duygusal olarak yoğun, fiziksel olarak sabit kalmak

–       Sabırsızlık

•         Sakince beklemektense aşırı hevesli olmak

–       Dikkatsizlik

•         Dikkatli bir biçimde seviyeli göz hizası ve bakış

–       Acelecilik

–       Hayal görmek

•         Profesyonel yaşamı haricinde daha sinirli

•         Sıkı bir şekilde bir görüşmeden diğer bir görüşmeye gitmek

•         Etkili Dinleme

–       Fiziksel olarak durağan olsa da yoğun bir şekilde aktif duygu ve entelekt süreci

•         Etkili dinleme sayesinde

–       Sahici bir ilgi uyandırma

–       Hastanın iletişimini kolaylaştırma

–       Sağlam bir terapötik ittifak kurma

•         Hastanın konuşma yollarını engellemeyin

–       Sessiz kalmak

–       Odağın tamamen hasta üzerinde olmasını sağlamak

•         Etkili dinlemenin unsurları

•         Dikkat ve hastanın hür ifadelerine tepkiden kaçınmak için kendi sorunlarını çözmüş olmak

•         Hastanın hikayesini yargılamak veya buna tepki koymaktan kaçınmak için sözlü ve diğer ifadelerden uzak durmak

•         Gözyaşı veya sessizlik anlarında sabırlıca beklemek

•         Hastanın dediğini, demeye çalıştığını ve denmemiş bir şekilde bıraktığı konuları duymak ve anlamak

•         Verilen mesajı belirlemek için hem göz hem kulakları kullanmak; tonlama, duruş ve diğer göstergeler

•         Etkili dinlemenin unsurları

•         Hastaya kendi tepkisini gösterme

•         Hasta konuşurken başka yöne bakmaktan kaçınma

•         Düz oturma

•          Zihinsel gezintileri onun fantezileriyle sınırlandırın

•         Hastaya karşı kabul, sempati ve yargılamayan tavırla çelişebilecek duyguları kontrol etme

•         Hastayı tamamen kabullenmenin onun için yıkıcı davranış ve tavırları cezalandırmadan veya affetmeden de mümkün olduğunun farkına varmak

•         Hastaya karşı duygular

•         Gerçeklik

–       Birçok hastanın hoşa gitmeyecek bir yanı vardır.

•          Kontr-transferans

–       Uygunsuz yoğun duygular

–       Geçmişten bugüne hastaya kişilik olarak bilinçdışı bir uzaklaşma

–       Anlaması ve kontrol etmesi daha zor

•         Engeller olarak kullanılan dil

–       Hastanın psikolojik jargonu kullanması

–       Terapistin teknik terimler kullanması

•         İnsanlıktan uzaklaşmak

•         Aşırı basitleştirmek

•         Örtülü düşmanlık sergileme

•         daha az tipik-güvenli terimler ve daha çok jargon

–       insan davranışını psikodinamik bir anlayışla fakat psikoanalitik bir jargon kullanmadan açıklayabilme becerisi

•         Engel olarak mizah

–       İnsanileştirip gerilimi azaltarak iletişimi kolaylaştırsa da ilişkide yıkıcı potansiyel,

–       Hastanın gerçekten ne hissettiğiyle ilgili sorun

–       Bir direnç şekli olarak espriler

–       Terapistin mizahı -

Hastanın duygularıyla ilişki kurmak,

      Hastaya değil hastayla beraber gülmek

•         Etik Konular

•         Cinsellik konusu:

–       En zayıf nokta

–       Erotik davranışın %5-13 ü

–       Hastanın bu türde fiziksel ifadeleri reddedilmeli fakat hastanın reddedilmemesine dikkat edilmeli

–       Hasta için yıkıcı -

bir direnç kaynağı

      güdüleri kontrol etme sorunu

–       Terapist için yıkıcı